| کشت و اهلی‌سازی زیره سیاه یا زیره کرمانی (Bunium persicum) |
| کد مقاله : 1049-MPBC2024 (R1) |
| نویسندگان |
|
فرخنده رضانژاد *1، فرزاد گنجعلیخانی حاکمی1، محسن اسدی خانوکی1، هرو رحیمی2 1گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. 2گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. 2. پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. |
| چکیده مقاله |
| بهره‌برداری بهتر از گیاهان دارویی، انتقال بخشی از ژرم‌پلاسم آن‌ها از طبیعت به زراعت را نیاز دارد که از راه کشت و اهلی‌سازی انجام‌پذیر است. زیره سیاه یا زیره کرمانی Bunium persicum) یا Elwendia persicum) بطور عمده در صنایع غذایی و دارویی کاربرد دارد. مطالعات متعددی، رویش سخت و خفتگی دانه را گزارش کردند. درصد رویش پایین و چرخه رویشی طولانی سبب شده بخش عمده محصول از زیستگاه‌های طبیعی برداشت شود. در این مطالعه، کشت زیره در پتری‌دیش، پرلیت و مزرعه در جمعیت‌های ایران و افغانستان برای کشت و شروع اهلی‌سازی بررسی شدند. نتایج نشان داد که خفتگی، عدم تکوین کامل دانه و پوکی سبب کاهش درصد رویش هستند. شکست خفتگی و رویش دانه، فقط با تیمار سرما و بدون استفاده از تیمار شیمیایی بهینه شد که نشان‌دهنده خفتگی از نوع مورفوفیزیولوژیک است. در دمای 7℃-5، حدود 45-30 روز پس از کشت، رویش بالاتر از 90% مشاهده شد. در کشت مزرعه‌ای، در سال سوم کشت، حدود 20-30 درصد گیاهان گل و میوه دادند و در سال چهارم، همه گیاهان کشت شده، گل داده و دانه تولید کردند. نتایج این مطالعه شروع اهلی سازی موفق این گونه را نشان داد که گزینش جمعیت‌های بهتر و برنامه‌های اصلاحی، در حال انجام هستند. |
| کلیدواژه ها |
| ریشه غده‌ای، خفتگی و رویش دانه، زیره سیاه، گل‌دهی، میوه |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |