| گیاهان دارویی مبتنی بر زیست فن‌آوری |
| کد مقاله : 1145-MPBC2024 |
| نویسندگان |
|
فریبا شریفی فر * استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی کرمان |
| چکیده مقاله |
| افزایش تقاضا برای داروهای گیاهی در نتیجه افزایش جمعیت جهانی و صنعتی شدن سریع و در نتیجه بهره برداری بی رویه از گیاهان دارویی منجر به نابودی زیستگاه‌های طبیعی و تنوع زیستی شده است. از سویی فیتوکمیکال ها که مسئول اثرات بیولوژیک گیاهان دارویی می‌باشند دارای مشکلاتی مانند عدم پایداری مناسب، جذب و فراهمی زیستی محدود، و .. می‌باشند که کاربرد بالینی آن‌ها را محدود می کند. مداخله رویکردهای پژوهشی مدرن و بکارگیری ابزارهای بیوتکنولوژی جهت افزایش بهره‌وری از گیاهان دارویی را در دو دسته عمده می‌توان تقسیم‌بندی کرد. دسته اول ابزارهای بیوتکنولوژیکی برای انتخاب، تکثیر، بهبود و آنالیز گیاهان دارویی مهم هستند مانند کشت بافت، مهندسی ژنتیک و استفاده از نشانگرهای مولکولی. از سویی تقریبأ70٪ از فیتوکمیکال ها آبگریز هستند و استفاده از گیاهان دارویی دارای محدودیت های کینتیک می‌باشد. لذا دسته دوم ابزارهای بیوتکنولوژی سیستم‌های دارورسانی یا دراگ دلیوری مبتنی بر فناوری نانو می‌باشند که حامل‌های دارویی مناسب برای غلبه بر محدودیت‌های گیاهان دارویی از جمله ناپایداری و یا فراهمی زیستی ضعیف می‌باشند. سیستم های دارورسانی مبتنی بر لیپید متشکل از سیستم های وزیکولی مانند لیپوزوم‌ها، فیتوزوم‌ها، ترانسفرزوم‌ها، اتوزوم‌ها، و نیوزوم‌ها، نانوذرات لیپیدی (SLN و NLC) و نانوامولسیون‌ها برای افزایش فراهمی زیستی داروهای آبگریز و داروهایی با متابولیسم گذر اول بالا استفاده می‌شوند. از بین این سیستم ها، نانو حامل های مبتنی بر لیپید دارای سمیت کمتر، کارآیی بیشتر ، زیست سازگاری و زیست تخریب پذیری بیشتری می‌باشند. |
| کلیدواژه ها |
| گیاهان دارویی، بیوتکنولوژی، نانوبیوتکنولوژی، سیستم دارورسانی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |